Çeçenler dünya genelinde yeterince tanınıp bilinmemektedir. Azerbaycan’da 1995’lerde Dina Press imzasıyla üç sayısı yayınlanan Almanak Çeçen Fenomeni adlı yayında belirtildiği gibi, tüm dünyada Çeçenler günümüzde dahi bir fenomen halindedir. Kökenleri ve günümüzdeki yaşamları incelenip yeterli yetkinlikte ortaya konulmuş değildir.
Mevcut bazı bilgilerin kaybolmadan kaydedilmesi için aşağıda gösterilen 15 başlık altında bir dizi şeklinde düşünülen bu çalışmada Çeçenlerle ilgili bir kısmı tamamen subjektif nitelikte olan bazı tespit, gözlem ve görüşler aktarılacaktır.
İÇİNDEKİLER:
*
1.Kimlik
2.Nüfus
3.Yakın Tarihte Çeçenler
4.Osmanlı’da Çeçenler
5.Osmanlı’ya Çeçen Göçü’ne Dair
6.Bazı Türkçe Yayınlarda Çeçenler
7.Türkçe Edebiyatta Çeçen İzleri
8.Şamil Anlatımlarında Çeçen Düşmanlığı
9.Bazı Çeçen Portrelerinden İzler
10.Çeçenlere Bakış: Medeni Ruslar, Barbar Çeçenler
10.1.Haksızlık
10.2.Sosyal Yapıya Dair
10.3.Bir Tahayyül ve Bazı Gerçekler
10.4.Bir Değerlendirme
10.5.Medenileşmenin Yan Ürünü: Vahşet Proje ve Uygulamaları ve Irkçılık
10.6.Tanımlara Dair
10.7.”Medeni” Rusların Propagandistleri
10.8.Yanıltıcı Rus Görüşü Günümüzde De Kabul Görmektedir
10.9.Medeniler ile Barbarların Tavır ve Uygulamalarından Örnekler
10.9.1.Bazı Anlatımlar
10.9.1.1.İngiliz Bell’in Gözlemleri
10.9.1.2.Diğer Bazı Anlatımlar
10.9.2.Yaklaşım ve Uygulamalardan Örnekler
10.9.2.1.“Medeni” Ruslarınki
10.9.2.2.“Barbar” Çeçenlerinki
10.9.2.3.“En uygar” İngilizinki
10.9.3.“Medeni” Rus-”Barbar” Çeçen Davranışı Kıyaslaması
11.“Sol”un Çeçen Nefreti: “Sol”un Sefaleti
12.”Dinci”ler ile Komşularının Çeçenlere Yaklaşımı
12.1.”Dinci”ler: Bölme
12.1.1.Parasal Desteğe Dair
12.2.Komşular: Rus Yandaşlığı
12.3. Besim Tibuk: İnsanlığın Yüz Akı
13.Türkiye’de Çeçenler
13.1.Örgütlenme ve Yayınlar Üzerine
13.2. Birlikte Çalışma Üzerine
14.Diaspora-Çeçenistan İlişkilerine Dair Bazı Gözlemler
15.Günümüzde Çeçenler
15.1. Her Yerde Rus Terörü
15.2. İki Yüzlü Dünya
15.3. Çeçenlerin Büyük Suçu: Organize Olamamak
15.4. Komşulardan Çeçenlere: Destek Değil Köstek
15.5. Türkiye’den Çeçenlere Yönelik Yaklaşımlar
15.6. Son Durum
*
Çalışmamızda yararlanılan temel kaynakların listesi de esas itibariyle şöyledir.
*
KAYNAKLAR
1.Kitaplar
Küçük-BAKIŞ, (Yalçın Küçük, Ekim 1996, Akış Yayıncılık, İstanbul)
Ünüvar, (Emekli General Veysel Ünüvar, KURTULUŞ SAVAŞINDA BOLŞEVİKLERLE SEKİZ AY, 1920-1921, Mete Tunçay’ın Önsözü’yle, İkinci Baskı: 1997, Göçebe Yayınları, İstanbul)
Özsaray, (Hazırlayan Mustafa Özsaray, OSMANLI BELGELERİNDE KAFKASYA SAVAŞ VE SÜRGÜN 1, 1781-1919, 2011, Kafkas Vakfı Yayınları, İstanbul)
Dumas, (Alexander Dumas, KAFKASYA MACERALARI, Türkçesi: Sedat Özden, Ağustos 2000, Kafkas Vakfı Yayınları, İstanbul)
Aykan, (Çeviren: Hasan Aykan, Gözüyle Kafkasya ve Kafkasyalılar, Nart Yayıncılık, Nisan 1994)
Henze, (Paul B. Henze, KAFKASLARDA ATEŞ VE KILIÇ: 19. YÜZYILDA KUZEY KAFKASYA DAĞ KÖYLÜLERİNİN DİRENİŞİ, Çeviren: Akın Kösetorunu, ODTÜ, 1985, Ankara)
Blanch, ŞŞE, (LESLEY BLANCH, CENNETİN KILIÇLARI ŞEYH ŞAMİL EFSANESİ, Türkçesi: Sinan Coşkun, 1. Baskı, Eylül 2020, KETEBE Yayınları, İstanbul)
Efe, (Dr. Fikret Efe, ŞEYH ŞAMİL’İN 100 Mektubu, Mektuplar ve Açıklama Notları: DAM BRA, Mayıs 2002, Şule Yayınları, İstanbul)
Kırzıoğlu, (Prof. Dr. M. Fahrettin Kırzıoğlu, TARİHÇE-İ (GAZAVAT-I) DAĞISTAN, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 2000, İstanbul)
Berkok, (General İsmail Berkok, Tarihte Kafkasya, 1958, İstanbul)
Güneş-Yağcı, (Zübeyde GÜNEŞ-YAĞCI, SEFER ZANİKO: OSMANLI’NIN KUZEY KAFKASYA POLİTİKASINA ETKİSİ)
Bayazıt-Rapor, (Cuma Bayazıt, Çeçen Raporu, Basılmamış Bir Çalışma, Temmuz/2005, Ankara)
Öztürk-Savaş Lordları, (Harunhan Remzi Öztürk, SAVAŞ LORDLARI, 2016, Ankara)
Goebbels, (Joseph Goebbels, Büyük Yalanlar, Yalanın ve Çürümenin Kitabı, Türkçesi: Duygu Bolut, 1. Basım, 2019, Zeplin Kitap, İstanbul)
Forsyth, (James Forsyth, KAFKASYA, Bir Tarih, İngilizceden Çeviren: Timuçin Binder, Birinci Basım: Eylül 2019, Ayrıntı Yayınları, İstanbul)
Frank, (Joseph Frank, DOSTOYEVSKİ, çağının bir yazarı, Türkçesi: Ülker İnce, 1. Basım: Kasım 2016, Everest Yayınları, İstanbul)
Tolstoy, (Lev Tolstoy, HACI MURAT, Türkçesi: Nedim Önal, Ekim 1997, Cem Yayınevi, İstanbul)
Küçük, (Yalçın Küçük, Sırlar, Birinci Basım, Eylül 2001, YGS Yayınları, İstanblu)
*
Aydemirov, (Abuzar Aydemirov, Uzun Geceler, Çeçence’den Çeviren: Ali Bolat, Yalın Yayıncılık, 2007, İstanbul)
Aydemir-Eski Tarih, (İzzet Aydemir, kafkasya üzerine beş konferans, içinde, DÜNKÜ KAFKASYA (KAFKASYA’NIN ESKİ TARİHİ), Kafkas Kültür Derneği Yayınları, 1977, İstanbul)
Aydemir, (İzzet Aydemir, GÖÇ/ Kuzey Kafkasya'lıların Göç Tarihi/ Muhaceretin 125. Yılı Anısına, Gelişim Matbaası, 1988, Ankara)
Ayla Kutlu-Kızlar, (Ayla Kutlu, Emir Bey'in Kızları Bir Göçmen Kuştu O (2), Üçüncü Basım Eylül 1999, Bilgi Yayınevi, Ankara)
Ayla Kutlu-Göçmen Kuş, (Ayla Kutlu, bir göçmen kuştu o, Dördüncü Basım, Nisan 1999, Bilgi Yayınevi, Ankara)
Almanak, (Almanak “Çeçen Fenomeni”, Sayı: 1-3, Çeviri: Prof. Dr. Ö. Aydın Süer, DNA Press Uluslararası Çeçen Haber Ajansı)
Atay, (Falih Rıfkı Atay, ZEYTİNDAĞI, 2004, Pozitif Yayınları, İstanbul)
Avagyan, (Arsen Avagyan, ÇERKES GÖÇÜ VE OSMANLI İMPARATORLUĞU ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ, Osmanlı İmparatorluğu ve Kemalist Türkiye’nin Devlet-İktidar Sisteminde Çerkesler, (çev: Ludmilla Denisenko), Belge Yayınları, İstanbul 2004.)
Albayrak, (Hikmet Albayrak, UZUNYAYLA’DAN KAFKASYA'YA, Haziran 2022, Kafdav Yayınları, Ankara)
Alpaslan, (Orhan Alpaslan, kafkasya üzerine beş konferans, içinde, BUGÜNKÜ KAFKASYA, Kafkas Kültür Derneği Yayınları, 1977, İstanbul)
Aleksandr Litvinenko, Lubyanskaya Suç Örgütü, İngiltere'de Öldürülen Rus İstihbaratçısının Hatıraları, Türkçesi: Süleyman Yıldız, 1. basım; 2008, kaknüs yayınları, İstanbul )
ARŞİV BELGELERİ, (OSMANLI DEVLETİ İLE KAFKASYA, TÜRKİSTAN VE KIRIM HANLIKLARI ARASINDAKI MÜNASEBETLERE DAİR ARŞİV BELGELERİ, (1687-1908 Yılları Arası), T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın No:3, ANKARA, 1992)
Bolat, (Ali Bolat, OSMANLI ARŞİV BELGELERİNDE ÇEÇEN GÖÇÜ, IQ Kültür ve Sanat Yayıncılık, 2015, İstanbul)
Baddeley, (John F. Baddeley, Rusların Kafkasya’yı İstilası ve Şeyh Şamil, İngilizce’den Tercüme Eden: Sedat Özden, Üçüncü Baskı, Nisan 1995, Kayıhan Yayınevi, İstanbul)
Bağ, (Yaşar Bağ, kafkasya üzerine beş konferans, içinde, ÖNSÖZ, Kafkas Kültür Derneği Yayınları, 1977, İstanbul)
Bedirhan, (Dr. Yaşar Bedirhan, Selçuklular ve Kafkasya, Birinci Baskı Ekim 2000, Çizgi Yayınları, Konya)
Blanch, (Lesley Blanch, CENNETİN KILIÇLARI, Çeviren: Prof. Dr. İzzet Kantemir, Haziran 1978, Özal Matbaası, İstanbul)
Blanch, (LESLEY BLANCH, CENNETİN KILIÇLARI ŞEYH ŞAMİL EFSANESİ, Türkçesi: Sinan Coşkun, 1. Baskı, Eylül 2020, KETEBE Yayınları, İstanbul)
Bell, (James S. Bell, Çerkesya'dan Savaş Mektupları, 1837-1839, Türkçesi: Sedat Özden, 1998, Kafkas Vakfı, İstanbul)
Baysagurov, (BAYSAGUROV SUPYAN YUNADİYEVİÇ, TAYMİN (Tayma’nın) BİYBOLAT, TAYMANIN OĞLU BİYBOLAT, Biyografik Roman, Çeçen Dilinden Çeviren: ALİ BOLAT, 1. Baskı, Ocak 2021, Omca Yayınları, Ankara)
Bullough, (OLIVER BULLOUGH, BIRAKIN ŞANIMIZ YÜRÜSÜN, Kafkasların Yiğit Halkları Arasında Seyahatler, Çeviri: Dilek Hancıoğlu, ABİS Yayınları, 2014, Ankara)
Berzeg, (Nihat BERZEG, Çerkes Sürgünü, (Gerçek, Tarihi ve Politik Nedenleriyle), 1996, Takav Matbaacılık, Ankara)
Berzeg-Sefer, (Sefer E. Berzeg, GURBETTEKİ KAFKASYA III, 1989, Devran Matbaası, Ankara)
Bice, (Dr. Hayati Bice, KAFKASYA'DAN ANADOLU'YA GÖÇLER, Haziran 1991, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara)
Butbay, (Yazan: Mustafa Butbay, KAFKASYA HATIRALARI, Çevirip, sadeleştirerek ve yayına hazırlayan: Ahmet Cevdet Canbulat, 1990, Türk Tarih Kurumu)
Cabağı, (Wassan-Giray Cabağı, KAFKAS-RUS ÇATIŞMASI, Flash Ajans, İstanbul)
Çerkesler, (Çerkesler, geçmişten geleceğe kimlik, kültür ve siyaset Uluslararası Sempozyum Bildiriler Kitabı, Editörler: Sevda Alankuş, Esra Oktay Arı, 2014, Kafdav Yayınları, Ankara
22-25 Eylül 2011 tarihlerinde Ankara'da Kafkas Araştırma Kültür ve Dayanışma Vakfı)
ÇERKESLERİN SÜRGÜNÜ, (ÇERKESLERİN SÜRGÜNÜ, 21 Mayıs 1864, Kafdağı Yayınları, Mayıs 1993, Ankara, içinde, Dr. Cahit Tutum'un 15 adet İngiliz belgesini konu alan "1864 Göçü ile İlgili Bazı Belgeler", Marc Pinson'un "Kırım Savaşı'ndan Sonra Osmanlılar Tarafından Çerkeslerin Rumeli'ne İskanı", Kemal H. Karpat'ın "Avrupa Egemenliğinde Müslümanların Konumu: Çerkeslerin Sürgünü ve Suriye'de İskanı", başlıklı yazıları.)
Çeçen, (ANIL ÇEÇEN, ÇEÇENİSTAN DOSYASI, Astana Yayınları, 2019, Ankara)
Dudayev, (Cahar Dudayev, Çeçen Cumhuriyeti'nin Siyasal Devlet Yapısı Sorunu Üzerine, Çeviri: Prof. Dr. Ö. Aydın Süer)
Doğan, (Atila Doğan, Rüzgarla Yarışan Diasporadan Çeçen Hikayeleri, Nisan 2022, Kafdav Yayınları, Ankara)
El-Karahani, (KAFKASYA MÜCAHİDİ ŞEYH ŞAMİL'İN HATIRALARI (M. TAHİR EL-KARAHANİ'NİN SAVAŞ GÜNLÜĞÜ), HAZIRLAYAN: H. AHMET ÖZDEMİR, T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI, 2000, ANKARA)
Esadze, (Semen Esadze, ÇERKESYA'NIN RUSLAR TARAFINDAN İŞGALİ KAFKAS-RUS SAVAŞLARININ SON DÖNEMİ, Kuban (Ötesi) Bölgesinde ve Kafkasya Sahilinde Yapılan Kafkas-Rus Savaşı Üzerine Tarihi Deneme, Çeviren: Murat Papşu, 1. Baskı, Haziran 1999, Kafkas Derneği Yayını, Ankara)
ERSOY-KAMACI, (HAYRİ ERSOY-AYSUN KAMACI, ÇERKES TARİHİ, Birinci Baskı-Eylül 1992, tümzamanlaryayıncılık, İstanbul)
Erkilet, (Alev Erkilet, Ele Geçirilemeyen Toprak Kuzey Kafkasya, Şeyh Şamil'den Şamil Basayev'e Çeçenistan-Dağıstan Direniş Hareketleri, (1. Baskı, 2002), 2. Baskı, Mayıs 2015, Büyüyenay Yayınları, İstanbul)
Ergün, (Metin Ergün, MHP Muğla Milletvekili, Komisyon Başkanvekili, TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu, Çeçenistan İle İlgili Rapor, Şubat 2000, s. 89, 90)
Efe, (Dr. Fikret Efe, ŞEYH ŞAMİL’İN 100 Mektubu, Mektuplar ve Açıklama Notları: DAM BRA, Mayıs 2002, Şule Yayınları, İstanbul)
Forsyth, (James Forsyth, KAFKASYA, Bir Tarih, İngilizceden Çeviren: Timuçin Binder, Birinci Basım: Eylül 2019, Ayrıntı Yayınları, İstanbul)
Frank, (Joseph Frank, DOSTOYEVSKİ, çağının bir yazarı, Türkçesi: Ülker İnce, 1. Basım: Kasım 2016, Everest Yayınları, İstanbul)
FEDAKAR, (Cengiz FEDAKAR, KIRIM'A GİDEN YOLDA ANAPA KALESİ (1781-1801), I. Basım: Mart 2014, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul)
Frıedman, (Frıedman, George, GELECEK 10 YIL/ NEREDEYDİK.../ NEREYE GİDİYORUZ, İngilizceden Çeviren: Tayfun Törüner, 2. Baskı: Temmuz 2012, Pegasus Yayınları, İstanbul)
Gökçe, (Dr. Cemal Gökçe, Kafkasya ve Osmanlı İmparatorluğu’nun Kafkasya Siyaseti, Şamil Vakfı Yayını, İstanbul)
Göyüşov, (Altay Göyüşov, KUZEY KAFKASYA DAĞLILARININ ÖZGÜRLÜK UĞRUNDA MÜCADELESİ (1917-1920), Türkçeleştirme ve Ekler: Sefer E. Berzeg, Kuban Matbaacılık, Ankara)
Goebbels, (Joseph Goebbels, Büyük Yalanlar, Yalanın ve Çürümenin Kitabı, Türkçesi: Duygu Bolut, 1. Basım, 2019, Zeplin Kitap, İstanbul)
Gammer, (Moşe Gammer, Sovyet Tarihçiliğinde ŞAMİL, Çeviren: M. Gökhan Menteş, Mart/1996, Şamil Vakfı, İstanbul)
Gaysultanov, (Umar Gaysultanov, Aleksandr Çeçenskiy, Çeçence’den Türkçe’ye Çeviren: Ali Bolat, Yalın Yayıncılık, 2018, İstanbul)
Hızal, (Ahmet Hazer Hızal, KUZEY KAFKASYA, HÜRRİYET VE İSTİKLAL DAVASI, 1961, Orkun Basımevi, Ankara)
Habiçoğlu, (Bedri Habiçoğlu, Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler ve İskânları, Nart Yayınları, İstanbul 1993.)
Hikmet, (Nazım Hikmet, Memleketimden İnsan Manzaraları Şiirler 5, 1987, Adam Yayınları)
İpek-Rumeli’den Göçler, (Nedim İpek, RUMELİ'DEN ANADOLU'YA TÜRK GÖÇLERİ (1877-1890), 1994, Türk Tarih Kurumu, Ankara)
KARPAT, (Kemal Karpat, Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler, Timaş Yayınları, İstanbul 2010.)
Karpat-GÖÇLER, (Prof. Dr. Kemal H. Karpat, OSMANLI'DAN GÜNÜMÜZE ETNİK YAPILANMA VE GÖÇLER, Çeviren: Bahar Tırnakçı, 2. Baskı, Mart 2013, Timaş Yayınları, İstanbul)
Karpat-Osmanlı Nüfusu, (KEMAL H. KARPAT,OSMANLI NÜFUSU (1830-1914) DEMOGRAFİK VE SOSYAL ÖZELLİKLERİ, Çeviri: Bahar Tırnakçı, Nisan 2003, Tarih Vakfı, İstanbul)
KARPAT, (Kemal Karpat, “Avrupa Egemenliğinde Müslümanların Konumu Çerkeslerin Sürgünü ve Suriye’deki İskânı”, Çerkeslerin Sürgünü, Kuzey Kafkasya Kültür Derneği Yayınları, Ankara 1992, ss.78-111)
Kemal, (Yaşar Kemal, Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana, Bir Ada Hikayesi 1, Birinci Basım: Ocak 1998, Adam Yayınları, İstanbul)
Kemal-İNCE MEMED-3, (YAŞAR KEMAL, 10. baskı, Aralık 2008, Yapı Kredi Yayınlan , Istanbul)
Kemal-İnce Memed 2, (Yaşar Kemal, İnce Memed 2, Kitap editörü: Tamer Erdoğan, YKY'de 12. baskı: Ekim 2008, Yapı Kredi Yayınlan-İstanbul)
Kundukhov, (Musa Kundukhov, General Musa Kundukhov’un Anıları, Kafkas Dernekleri Yayını, 1978)
Kundukh, (Aytek Kundukh, KAFKASYA MÜRİDİZMİ (Gazavat Tarihi), Sadeleştiren ve Hazırlayan: Tarık Cemal Kutlu, 1987, Gözde Yayınevi, İstanbul)
Kutlu-İmam Mansur, (Tarık Kutlu, İMAM MANSUR, Osmanlı Arşiv Belgeleri ile Türk Tarihlerinde, KUZEY KAFKASYA'NIN İLK MİLLİ MÜCAHİDİ VE ÖNDERİ, Haziran 1987, Bayrak Yayıncılık, İstanbul)
Kutlu-Direniş, (Tarık Cemal Kutlu, Çeçen Direniş Tarihi, 1. Basım: Mart 2005, Anka Yayınları, İstanbul)
Kutlu-Tarih ve Toplum Dergi, (Tarık Cemal Kutlu, Çerkes Musa Kundukhov Paşa (1818-1889), Tarih ve Toplum, aylık ansiklopedik dergi, iletişim yayınları, Aralık 1986, sayı: 36, s. 47-50 (367-370))
Kaflı, (Kadircan Kaflı, Kuzey Kafkasya, Hazırlayan: Erol Cihangir, 2004, Turan Kültür Vakfı, İstanbul)
Kadari, (Hasan Al Kadari, Mirza Hasan Efendi, (Alkadarlı Hacı Abdullah Efendi Oğlu), ASAR-İ DAĞISTAN, Türkçeye Çeviren: Musa Ramazan, 2003, Şamil Eğitim ve Kültür Vakfı, İstanbul)
Karatay, (Osman Karatay, HAZARLAR YAHUDİ TÜRKLER TÜRK YAHUDİLER VE ÖTEKİLER, 1. Baskı: Ekim 2014, Kripto Yayınları, Ankara)
Kırzıoğlu, (Prof. Dr. M. Fahrettin Kırzıoğlu, TARİHÇE-İ (GAZAVAT-I) DAĞISTAN, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 2000, İstanbul)
Luxembourg, (N. Luxembourg, Rusların Kafkasyayı İşgalinde İngiliz Politikası ve İmam Şamil, Türkçesi: Sedat Özden, Birinci Baskı, Kasım 1998, Kayıhan Yayınevi, İstanbul)
MARİGNY, ( ŞÖVALYE TAİTBOUT DE MARİGNY’NİN ÇERKESYA SEYAHATNAMESİ
(1818-1823-1824), İngilizceden Çeviren: Aydın Osman Erkan, Birinci Baskı: Şubat 1996, nart yayıncılık, İstanbul)
Mamakayev, (Mohmad Mamakayev (1910-1973), ZELİMHAN, Çeçenceden Çeviren: Tarık Cemal Kutlu, Birinci Baskı: 1986, e Yayınları, İstanbul)
Mamakayev-Kutlu-Zelimhan, (Zelimhan, Mohmad Mamakayev, Çeçence’den Çeviren: Tarık Cemal Kutlu, 1. Basım: Aralık 2002, Anka Yayınları, İstanbul)
Mansur, (Hazırlayan Şamil Mansur, Çeçenler, Sam Yayınları, Ankara)
Orhan Kemal, (Orhan Kemal, AVARE YILLAR, 8. Basım, Kasım 1983, Tekin Yayınevi, İstanbul)
Osmanlı-I, KAFKS 1CILT.qxp (devletarsivleri.gov.tr) (Osmanlı Belgelerinde Kafkasya Göçleri, Yayına Hazırlayanlar: Kemal Gurulkan, Dr. Ali Osman Çınar, Yusuf İhsan Genç, Uğurhan Demirbaş, İstanbul, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın Nu:121, 2012, I. Cilt 584, II Cilt 446. Yrd. Doç. Dr. Telli KORKMAZ, https://sistem.nevsehir.edu.tr/bizdosyalar/0d4c19729f64fc4c85bf109ed8ec0f08/Osmanl%C4%B1%20Belgelerinde%20Kafkasya%20G%C3%B6%C3%A7leri-De%C4%9Ferlendirme.pdf)
Osmanlı-II, KAFKS 2 CILT.qxp (devletarsivleri.gov.tr)
Özyürek-(Ali Ezger Özyürek, MUHACİRLER BİTMEYEN GÖÇ, 2. Baskı, Nisan 2007, Laika Yayıncılık, İstanbul)
Öztürk, (Dr. Harunhan Remzi Öztürk, Diasporada Kafkas Hikayeleri, 1. Baskı/Ankara/2020, Omca Yayınları, Ankara)
Öztürk-Savaş Lordları, (Harunhan Remzi Öztürk, SAVAŞ LORDLARI, 2016, Ankara)
Öztürk-SERHANLARIN KADERİ, (Dr. Harunhan Remzi Öztürk, SERHANLARIN KADERİ
(ÇEÇEN DRAMI), 2000, Bartın)
Öztürk-Defter, (Dr. Harunhan Remzi Öztürk, NOT DEFTERİ-Yayınlanmamış Bir Çalışma)
Özbek, (Dr. Baturay Özbek (Yediç), ÇERKES TARİHİ KRONOLOJİSİ, 1991, Ankara)
Özdil, (Hami Özdil, Hititler ve Işık Savaşçıları, Antik Çağda Waynakhlar (Çeçen-İnguşlar) Sümer-Hurri-Hatti-Urartu-Luvi-Lukkalılar, Nisan 2020, Kitaparası Yayınları, İstanbul)
Özsaray, (Hazırlayan Mustafa Özsaray, OSMANLI BELGELERİNDE KAFKASYA
SAVAŞ VE SÜRGÜN 1, 1781-1919, Kafkas Vakfı Yayınları, 2011, İstanbul)
Polatkan, (Vahdet Polatkan, Osmanlı Belgelerinde Kafkas Göçleri (Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü) Adlı Eserin Çeçen Göçü İle İlgili Belgelerinin Günümüz Türkçesine Çevirisi, 1. Basım: Şubat 2023, Karina Yayınevi, Ankara)
Richmond, (Walter Richmond, ÇERKES SOYKIRIMI, İngilizceden Çeviren: Erdoğan Boz, 1. Baskı/Ocak 2018, Koyusiyah Yayın, Ankara)
Saydam, (Abdullah Saydam, KIRIM VE KAFKAS GÖÇLERİ (1856-1876), 2. Baskı (Tıpkıbasım), 2010, Türk Tarih Kurumu, Ankara)
Sultan Abdülhamit, (Sultan Abdülhamit, SİYASİ HATIRATIM, Beşinci Baskı, Şubat 1987, Dergah Yayınları, İstanbul)
Sultan Abdülhamid, (Sultan Abdülhamid, Siyasi Hatıratım, Dergah Yayınları, İstanbul 1984)
Said Paşa, (Sadrazam Sait Paşa ANILAR, Notlar ve Açıklamalarla Günümüz Diline Uygulayan: Şemsettin KUTLU, Aralık 1977, Hürriyet Yayınları, İstanbul)
Said-(Edward W. Said, Yersiz Yurtsuz, ANILAR, Çeviren: Aylin Ülçer, İkinci Basım: Kasım 2014, Metis Yayınları, İstanbul)
Savran, (Sungur Savran, AVRASYA SAVAŞLARI, KÖRFEZ'DEN AFGANİSTAN'A YENİ DÜNYA DÜZENİNİN KURULUŞU, Kasım 2001, Belge Uluslararası Yayıncılık, İstanbul)
Sefer Berzeg, (Sefer E. Berzeg, Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, 1917-1922 BAĞIMSIZLIK MÜCADELESİ II.CİLT, Mayıs 2004, Birleşik Kafkasya Derneği, İstanbul)
Tanilli, (BERNARD LEWİS’ten aktaran Server Tanilli, DÜNYAYI DEĞİŞTİREN ON YIL FRANSIZ DEVRİMİ ÜSTÜNE (1789-1799), Üçüncü bası: Mart 1990, Say Yayınları, İstanbul, s. 259)
Server Tanilli, DÜNYAYI DEĞİŞTİREN ON YIL FRANSIZ DEVRİMİ ÜSTÜNE (1789-1799), Üçüncü bası: Mart 1990, Say Yayınları, İstanbul
Terim, (Şerafettin Terim, KAFKAS TARİHİNDE ABHAZLAR VE ÇERKESLİK MEFHUMU, 1976, İstanbul)
Tuna, (Rahmi Tuna, kafkasya üzerine beş konferans, içinde, Kafkas Kültür Derneği Yayınları, 1977, İstanbul)
Terim, (Şerafettin Terim, KAFKAS TARİHİNDE ABHAZLAR VE ÇERKESLİK MEFHUMU 1976, İstanbul)
Tolstoy, (Lev Tolstoy, HACI MURAT, Türkçesi: Nedim Önal, Ekim 1997, Cem Yayınevi, İstanbul)
Uluğbay, (Hikmet Uluğbay, İmparatorluktan cumhuriyete petropolitik, 2003, Ayraç Yayınevi, Ankara)
Ümit, (Ahmet Ümit, İstanbul Hatırası, 1. Basım: Haziran 2010, Everest Yayınları, İstanbul)
Vural, (Fatih Vural, Besim Tibuk Asabı Bozuk Liberal Liberal Demokrat Parti ve Kıbrıs, İkinci Kitap, Kasım 2019, Net Kitap, İstanbul )
Yıldır, (EDİTÖR: EROL YILDIR, 2018 ÇEÇEN KÜLTÜR YILLIĞI, Aryan Basım, İstanbul)
Yaşurka, (Sultan Yaşurka, İMAM ŞAMİL Dağıstan ve Çeçenistan Dağlıların Bağımsızlık Mücadelesi, Kitap editörü: Hadi Mansur, 2007, İstanbul)
Yahyaev, (Leça Yahyaev, Çeçen Kadın Savaşçı TAYMASKH, Çeçence’den Çeviren: Ahmet Işık, 1. Basım, Temmuz 2000, Takav, Ankara)
Yandarbiyev, (Zelimhan Yandarbiyev, Bağımsızlığın Eşiğinde, Çeviri: Prof. Dr. Ö. Aydın Süer, Grozni, 1994, Baskı: Takav, 1996, Ankara)
Zakayev, (Ahmed Zakayev, ZAPT ET YA DA YOK ET, Son Başkanın Çeçenistan Hatıraları, Rusçadan Çeviren: Batuhan Sagun, 1. Baskı/ Aralık 2020, Koyusiyah Yayıncılık, Ankara)
2. Diğer
Aydın/Kaya-Tarih, (Nurhan AYDIN/Handan KAYA, Tarih ve Günce, 2021, KAFKASYA’DAN OSMANLI DEVLETİ’NE YAPILAN ÇERKEZ GÖÇLERİ, 1798843 (dergipark.org.tr))
Akyüz, (Dr. Jülide AKYÜZ, Göç Yollarında; Kafkaslardan Anadolu’ya Göç Hareketleri)
Akyüz-Orat/Oran-Arslan, (Jülide AKYÜZ-ORAT/Nebahat ORAN-ARSLAN KAFKASLARDAN ARAP TOPRAKLARINA KAFKAS MUHACİRLERİ, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Akyüz-Orat/Tanrıverdi, (Jülide AKYÜZ-ORAT/Mustafa TANRIVERDİ, KAFKASLARDAN KARS’A HÜZÜNLÜ YOLCULUK, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Asan-Sorunlar, (Hakan ASAN, Kırım-Kafkasya Muhacirlerinin Karşılaştığı Sorunlar: Diyarbakır ve Çevresi Örneği, 1516252 (dergipark.org.tr))
Asan, (Hakan ASAN, KIRIM VE KAFKASYA’DAN DİYARBAKIR VE ÇEVRESİNE GÖÇLER (1876-1914): ELAZIĞ, MALATYA, MARDİN VE DİYARBAKIR ÖRNEĞİ-436865.pdf)
Akcakaya, (UMUT AKCAKAYA, MEHMED ARİF BEY’İN HATIRATINDA 1877-1878 OSMANLI-RUS HARBİ KAFKAS CEPHESİ, Basimiza_Gelenleri_Dogru_Okumak_Mehmet.pdf)
Ak, (İlyas AK, Çorum ve Çevresinde İskân Edilen Muhacir, Mübadil, Gayrimüslim ve Aşiretler*)
Akay, (Tolga Akay, Kafkasya’dan Uzunyayla Havalisine Göçler ve İskan (1859-1876))
Acar-(Ayşe Acar |22 Nisan 2020, https://t24.com.tr/yazarlar/ayse-acar/ciler-ilhan-hollanda-da-turk-kadin-yazar-olarak-egzotik-hayvan-ilgisi-goruyorum,26324)
Beşikçi, (Mehmet Beşikçi, Başıbozuk Savaşçıdan "Makbul" Tebaaya: 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşında Osmanlı Ordusunda Çerkez Muhacirler MEHMET BESIKCI - Academia.edu)
Balta-Rasyonellik, (İrfan Aktan’la söyleşi, 5.7.2024, ArtıGerçek, Evren Balta: Engelleyici faktör kalmadı, dünya felakete gidiyor (artigercek.com))
Balta, (Evren BALTA, KUZEY KAFKASLARDA ÇATIŞMA VE YEREL ELİTLER: ÇEÇENİSTAN ÖRNEĞİ, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Bagıray-Altun, (Melike BAGIRAY-ŞEYMA NUR ALTUN, Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler ve Biga Yöresine Yerleşimler, file:///C:/Users/HP/Downloads/Kafkasyadan_Anadoluya_Gocler_ve_Biga_Yor%20(1).pdf)
Bayazıt, (Cuma Bayazıt, UZUN GECELER ÜZERİNE – Ankara Çeçen Kafkas Kültür Ve Dayanışma Derneği (ankaracecen.org))
Berkhan, (İhsan Berkhan, Tarık Cemal Kutlu ( Biyografi) – Kafkas Çeçen Kültür Derneği İstanbul (kafkascecen.org.tr))
Berber, (Ferhat Berber, 19. YÜZYILDA KAFKASYA’DAN ANADOLU’YA YAPILAN GÖÇLER)
Berber-Manisa, (Yrd. Doç. Dr. Ferhat BERBER , KIRIMLI VE KAFKASYALI MUHACİRLERİN MANİSA KAZASINDA İSKÂNI, (1860-1876), (20) KIRIMLI VE KAFKASYALI MUHACİRLERİN MANİSA KAZASINDA İSKÂNI (1860-1876 | ferhat berber - Academia.edu)
Bgajnokov, (Barasbiy BGAJNOKOV, Çev. Murat Topçu (Papşu), Çar II. Aleksandr'ın Abzehlerle Görüşmesi)
Baydar, (Oya Baydar, haber@t24.com.tr, 16 Mayıs 2022)
Baydar, (Oya Baydar, https://t24.com.tr/yazarlar/oya-baydar/ahmet-turk-e-yumruktan-encu-ye-tokada-oradan-6-li-masa-ya,37930, haber@t24.com.tr, 22 Aralık 2022)
Bayraktar, (Hilmi Bayraktar, “Kırım ve Kafkasya’dan Adana Vilayetine Yapılan Göç ve İskânları (1869-1907)”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi , Sayı 22 , Güz 2007 , s. 405-434)
Berje, (Adolf Berje, Kafkasya-Dağlı Halkların Göçü ve Kısa Tarihi , Çev. Murat Papşu, İstanbul 2010.)
Berje, (Adolf Berje, Kafkasyalı Dağlı Kavimlerin Kısa Tasviri, Çev. Murat Papşu, Kafkas Derneği Yayınları, Ankara 1999.),
Berzeg-Çerkesler, (Nihat Berrzeg, Çerkesler , İstanbul 2006.)
Bekadze, (Iasha Bekadze, “Osmanlıda Kullanılan Vilâyet Tabiri Üzerine”, Karadeniz, 36, 2017, 240-268.)
Belge, (Murat Belge, https://t24.com.tr/yazarlar/murat-belge/anonim-iliski-kisisel-iliski,38041)
Belge, (Murat Belge, https://birikimdergisi.com/haftalik/11137/nukleer-tehdidi)
Chochiev, (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/226238)
Chochiev, (Georgy Chochiev*, General Musa Kunduhov’un Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Hayatı ve Faaliyetlerine İlişkin Bazı Olgular ve Düşünceler) (*Georgy Chochiev, Kuzey Osetya Beşeri ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü, Vladikafkas, Rusya Federasyonu.) (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/226238, Kafkasya Calışmaları - Sosyal Bilimler Dergisi / Journal of Caucasian Studies (JOCAS) Eylül / September 2016, Yıl / Vol. 2, № 3, ISSN 2149–9527 (basılı / print) ISSN 2149–9101 (cevrimici / online)1)
Chochiev, (Georgi Chochiev, “XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı İmparatorluğu’nda Kuzey Kafkas Göçmenlerinin Toplumsal Uyarlanmasına Dair Bazı Görüşler (Göçmenlerin Otoriteye Başvuruları)”)
Çoçiyev-Koç, (Çoçiyev Georgi, - Koç, Bekir, “Kuzey Kafkasyalıların Doğu Anadolu’ya İskân Edilmesi ve Adaptasyon Problemleriyle İlgili Bazı Bilgiler (XIX. yüzyıl İkinci Yarısı – XX. Yüzyıl Başlangıcı)”, Journal of Asian History, 2006, 80-103.)
Çeçen Cumhuriyeti İçkerya Türkiye Fahri Konsolosluğu – Resmi İnternet Sitesi (ickerya.com)
Çelik, (Recep Çelik, Maraş Bölgesine Kafkasyalı Kavimlerin İskânı (Çerkes-Çeçenler), Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş 2019)
Çakmak, (Gökhan ÇAKMAK, 1864 BÜYÜK ÇERKEZ GÖÇÜ, Yüksek Lisans Tezi, yokAcikBilim_10143327.pdf)
Çaycıoğlu, (Serdar Oğuzhan Çaycıoğlu, Çarlık Rusya’nın Kafkas Hattı’nı İnşası ve Kuzey Kafkasya’da Hâkimiyet Kurma Mücadelesi, Çarlık Rusya’nın Kafkas Hattı’nı İnşası ve Kuzey Kafkasya’da Hâkimiyet Kurma Mücadelesi | Ağustos 2022, Cilt 86 - Sayı 306 | Belleten)
Çetinkaya, (MEHMET ÇETİNKAYA, KAFKASYA’DAN LAZİSTAN SANCAĞI’NA GÖÇLER (1864 1867))
Çiçek, (Dr. Nazan Çiçek, “TALİHSİZ ÇERKESLERE İNGİLİZ PEKSİMETİ”: İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNDE BÜYÜK ÇERKES GÖÇÜ (ŞUBAT 1864-MAYIS 1865), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi)
Çandar-(Tuba Çandar, https://t24.com.tr/yazarlar/tuba-candar/canim-annem,26575, 10 Mayıs 2020)
Cansen-(Ege Cansen https://www.sozcu.com.tr/2019/yazarlar/ege-cansen/siz-suriyeli-bir-multeci-olsaniz-5449570/?utm_source=yazarlar&utm_campaign=diger_yazilar&utm_medium=diger, 14 Kasım 2019)
Durmaz, (Taner Durmaz, Kafkasya Dışındaki Kafkas Kavimleri 19 Yüzyıldan Günümüze)
Dündar, (Fuat Dündar, İttihat ve Terakki’nin Müslümanları İskan Politikası, İstanbul, 2008)
Duvar, (27 Ekim Cuma 2023 Saat: 20:00 Güncellenme: 27 Ekim Cuma 2023 Saat: 20:11, Araştırma: İlk Avrupalılar 37 bin yıl önce Kırım'a yerleşti (gazeteduvar.com.tr))
Gazete Duvar-(16 Aralık Çarşamba 2020 Saat: 09:58, https://www.gazeteduvar.com.tr/fatih-altaylidan-suriyeli-multecilere-nefret-soylemi-haber-1507450)
Erkan-(Nurettin Erkan, 21 Kasım Cumartesi 2020 Saat: 11:54, https://www.gazeteduvar.com.tr/bir-baskadir-biz-kurtlerin-bir-baskadiri-haber-1505129)
Erbay, (Vecdi Erbay, https://www.gazeteduvar.com.tr/bir-filistin-vardi-bir-filistin-gene-var-makale-1643193)
Erdal Özden, (ERDAL ÖZDEN, http://www.ozgurcerkes.com/?Syf=26&Syz=744343&/S%C3%9CRG%C3%9CN-EDEB%C4% B0YATI)
Eraslan-Cezmi, (Cezmi Eraslan, “II. Abdülhamid ve Kafkasya Müslümanları”)
Eraslan, (Şahap Eraslan, Sosyal travma- Kuşaklar arası travma aktarımı (artigercek.com))
Eraslan, (Şahap Eraslan, https://artigercek.com/makale/irkcilik-yazilari-iii-ruanda-ve-yugoslavyada-soykirim-308176)
Erşan, (Mesut Erşan, Balkanlarda Kafkas Göçmenleri)
(Son Teşkilat-ı Mülkiye 'de Köylerimizin Adları, İstanbul, 1928, s.929-939.)
Erkan, (Süleyman Erkan, Kırım ve Kafkasya Göçleri (1878-1908))
Erkan, (Süleyman Erkan, Kırım ve Kafkasya Göçleri (1878-1908). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Kafkasya ve Orta Asya Ülkeleri Araştırma Merkezi, Trabzon 1996.)
Ergenoğlu, (Mehtap ERGENOĞLU, KAFKASLAR’DAN ANADOLU’YA UZANAN BİR
GÖÇ ÖYKÜSÜ: MERSİN ATLILAR KÖYÜ, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Erdem, (Ufuk ERDEM, OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E MUHACİR KOMİSYONLARI VE FAALİYETLERİ (1860-1923) TTK Yayını)
Erdoğan, (HAŞİM ERDOĞAN, Arşiv Belgelerine Gore Kafkasya’dan Aziziye’ye (Pınarbaşı) Göç Eden Muhacirler ve Yerli Halk ile İlişkileri)
Firuzoğlu-Safarov Rafik, (Firuzoğlu, Safarov Rafik, “Kırım ve Kafkasya’dan Osmanlı İmparatorluğu’na Göçler”, Osmanlı, 4, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, 687-696.)
Foxall-(Andrew Foxall, SOVYET SONRASI RUSYA'DA ETNİK İLİŞKİLER, Kuzey Kafkasya'da Ruslar ve Rus Olmayanlar, İngilizce'den Çeviren: Serkan Özdemir, 1. Baskı/Mart 2018, Koyusiyah Yayıncılık, Ankara)
Gündoğan, (Ceren Gündoğan, Dans, Sınırlar, Cinayetler - Ceren Gündoğan (artigercek.com))
Göksun-Beldiye, (https://www.goksun.bel.tr/yazdir_.asp?id=291)
Güneş-Yağcı, (Zübeyde GÜNEŞ-YAĞCI, SEFER ZANİKO: OSMANLI’NIN KUZEY KAFKASYA POLİTİKASINA ETKİSİ, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Güneş, (Sadriye GÜNEŞ, RUS KAYNAKLARINA GÖRE 19. YÜZYILDA YAŞANAN KAFKAS GÖÇLERİNİN NEDENLERİ VE SONUÇLARI, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Hatun, (Şükrü Hatun, https://t24.com.tr/yazarlar/sukru-hatun/mahmut-abi-ve-hayatimiz-karsilasmalar-dusunceler,39320)
Hacısalihoğlu, (Mehmet HACISALİHOĞLU, 1864 TEHCİRİNİN ARAŞTIRMALARDA VE TÜRKİYE KAMUOYUNDAKİ KONUMU, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
(Irak Çerkesleri (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler), Orsam Rapor No: 134, Kasım 2012, s.10, 15)
İPEK, (Nedim İpek, İmparatorluktan Ulus Devletlere Göçler, Samsun Büyükşehir Belediyesi
Kültür Yayınları, Samsun 2013.)
İçkerya, (http://ickerya.com/yayinlar/rusya-yi-havaya-ucurmak/giris/)
İpek-Kafkas Göçü, (Nedim İPEK, 1864 KAFKAS GÖÇÜ ARAŞTIRMALARINDA KAYNAKLAR VE YÖNTEM SORUNU, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Jineps, (Vaynakhların Osmanlı’ya sürgünü - Jineps Gazetesi)
Kahraman, (Dr. Kemal Kahraman, KIRIM GÖÇLERİNİN SONUÇLARI: MECİDİYE KASABASI ÖRNEĞİ, Kirim_Goclerinin_Sonuclari_Mecidiye_Kasa.pdf)
Köse, (Prof. Dr. Osman KÖSE, file:///C:/Users/HP/Downloads/KAFKASYA_DA_RUS_ZULMU_MUHACIRLERIN_BAFRA.pdf
KAFKASYA’DA RUS ZULMÜ: MUHACİRLERİN BAFRA’YA İSKÂNI VE SORUNLAR (1860 – 1876)
Kuzu, (Nur Banu Kuzu, 19. YÜZYIL’DA OSMANLI DEVLETİ’NE GELEN ÇERKES
GÖÇMENLERİN SORUNLARI VE ÇERKES TARIM KÖLELİĞİNİN ÇÖZÜLÜŞÜ, file:///C:/Users/HP/Downloads/Lisans_Tezi_19_YUZYILDA_OSMANLI_DEVLETIN%20(1).pdf)
Kızılkaya/Akay-Suriye’de Zorluklar, (Oktay KIZILKAYA/Tolga AKAY, KAFKASYA MUHACİRLERİNİN SURİYE VİLAYETİNE İSKÂNI VE KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR, KAFKASYA MUHACIRLERININ SURIYE VILAYETIN.pdf)
Kazan, (Turgut Kazan, 20 Eylül 2023, Cumhuriyetimizin 100. yılında yargımız, yargı olmaktan çıkmıştır (gazeteduvar.com.tr))
Koç, (Prof. Dr. Nurgün KOÇ, KUZEY KAFKASYA’DAN ORTADOĞU ÇÖLLERİNE IRAK ÇERKESLERİ: RUSLAR’IN KUZEY KAFKASYALILAR’A UYGULADIĞI SÜRGÜN/ SOYKIRIM’DAN BİR KESİT) (Irak Çerkesleri (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler), Orsam Rapor No: 134, Kasım 2012, s.10, 15)
Koç, (Nurgün Koç, “Birinci Dünya Savaşı Sonunda Kuzey Kafkasya’da Ortaya Çıkan
Siyasi Gelişmeler ve Türkiye”, Türk- İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmalar
Dergisi, C: XIV, Sayı: 27, Kış 2019, ss.111-137.)
Kunduh Paşa-Vikipedi, (Musa Kunduh Paşa - Vikipedi (wikipedia.org))
Kanat, (Sedat KANAT, OSMANLI DEVLETİ'NE YAPILAN 1864 KAFKAS GÖÇÜ, https://www.atauni.edu.tr/yuklemeler/444d3cfa0e1818dbbd99c650ebc80ef1.pdf)
Kurt, (Hüseyin Kurt, DR. REŞİD BEY’İN DİYARBEKİR VİLAYETİNDE ERMENİ TEHCİRİNDEKİ ROLÜ, 06_Kurt_Hüzeyin_Dr_Reşit_Bey.docx (dergipark.org.tr))
Kurt-Kazazyanlar, (Dr. Hüseyin KURT, “İhanet ve Sadakat İle Sınanmış Bir Aile: Kazazyanlar”, Hafıza, 2 (1), 2020, 92-113)
Karataş-Sorunlar, (Ömer Karataş, “19. Yüzyılda Anadolu’da Çerkes Göçmenlerinin İskânları Sırasında Karşılaştıkları Sorunlar: Uzunyayla Örneği”)
Karataş-Çatışma, (Ömer KARATAŞ, SİVAS-UZUNYAYLA’DA AFŞAR-ÇERKES ÇATIŞMASI (1860-1870), 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Kumuk, (Tugan KUMUK, Çerkeslerin Türkiye'ye Sürgünü)
Köse-Lokmacı-(Muhammed KÖSE-Süleyman LOKMACI, İngiliz Konsolosluk Raporlarında Rusya’nın 1864 Kafkas Soykırımı ve Çerkeslerin Anadolu’ya Göçleri)
Kaplan, (Kenan Kaplan, ÇERKESLERİN VAROLUŞ MÜCADELESİ (ozgurcerkes.com))
KUZEY KAFKASYALILARIN YERLEŞTİRİLMELERİ-(Geçmişten Günümüze ADIGE'ler: KUZEY KAFKASYALILARIN OSMANLI İMPARATORLUĞU'NDA YERLEŞTİRİLMELERİ (peserey.blogspot.com), http://www.akintarih.com/kafkasya/osmanliyeyerlesme.html))
Kanat, (Sedat KANAT, OSMANLI DEVLETİ'NE YAPILAN 1864 KAFKAS GÖÇÜ, https://www.atauni.edu.tr/yuklemeler/444d3cfa0e1818dbbd99c650ebc80ef1.pdf)
KILIÇ, (Selda KILIÇ, Kafkasya’ya Dair (1916-1917) Osmanlı İstihbaratının Yayımladığı Bir Rapor)
Kıvanç, (Ümit Kıvanç, https://www.gazeteduvar.com.tr/kiyma-makinesi-2-cehennemde-gezinti-makale-1558243)
Kıvanç, (Ümit Kıvanç, https://www.gazeteduvar.com.tr/yabancilarin-topunun-belasi-makale-1573817, 19 Temmuz Salı 2022 Saat: 00:02)
Kıvanç, (Ümit Kıvanç, https://www.gazeteduvar.com.tr/kiyma-makinesi-2-cehennemde-gezinti-makale-1558243, yazar@gazeteduvar.com.tr, 28 Mart Pazartesi 2022 Saat: 00:02)
Kıvanç, (Ümit Kıvanç, https://www.gazeteduvar.com.tr/yabancilarin-topunun-belasi-makale-1573817)
Kılıç, (Şengül Kılıç, https://t24.com.tr/yazarlar/sengun-kilic/bu-ayak-siyasi-ayak,38152)
Metin Öztürk, (Aktaran: Özgür Duygu Durgun, https://www.gazeteduvar.com.tr/resmodan-ayvalika-mubadelenin-izleri-insanlari-mekanlari-haber-1600697)
Mardin, (MARDİN SANCAĞI’NA YERLEŞTİRİLEN ÇEÇEN MUHACİRLERE (9lib.net))
Muşmal-Çetinaslan, (Hüseyin MUŞMAL-Mustafa ÇETİNASLAN, BEYŞEHİR İLÇE MERKEZİNDEKİ ÇEÇEN-İNGUŞ MUHACİRLERİNE AİT MEZAR TAŞLARI, https://www.academia.edu/9688138/20_H%C3%BCseyin_Mu%C5%9Fmal_%C3%87etinaslan_Mustafa_Bey%C5%9Fehir_%C4%B0l%C3%A7e_Merkezindeki_%C3%87e%C3%A7en_%C4%B0ngu%C5%9F_Muhacirlerine_Ait_Mezar_Ta%C5%9Flar%C4%B1_Tarih_Okulu_Dergisi_TOD_Journal_of_History_School_JOHS_Aral%C4%B1k_2013_December_2013_Y%C4%B1l_6_Say%C4%B1_XVI_ss_423_469)
Mccarthy, (Justin Mccarthy, Ölüm ve Sürgün , Çev. Bilge Umar, İstanbul, 1998)
Martin-Göç, (Selim Martin, Ölüler ülkesi yazıları: Göç hiç biter mi? (gazeteduvar.com.tr))
Martin, (Selim Martin, Ölüler ülkesi yazıları... Atadan göçebeyiz (gazeteduvar.com.tr), 14 Ekim Cumartesi 2023 Saat: 00:02)
Münir, (Metin Münir, www.diyaloggazetesi.com ==> OKU, YORUMLA ve PAYLAŞ, https://www.diyaloggazetesi.com/yasa-ve-birak-yasasinlar-makale,11047.html, 2.4.2022)
Münir, (Metin Münir, www.diyaloggazetesi.com ==> OKU, YORUMLA ve PAYLAŞ, https://www.diyaloggazetesi.com/dogayla-oynayan-kavim-makale,11043.html, 31.3.2022)
MÜNİR (Metin MÜNİR, 17 Ağustos 2023, www.diyaloggazetesi.com ==> OKU, YORUMLA ve PAYLAŞ, https://www.diyaloggazetesi.com/bizden-once-bu-topraklarda-makale,12231.html)
Münir-(Metin Münir, https://t24.com.tr/yazarlar/metin-munir/en-cok-intihar-nerede,23989)
Önal, (Mehmet Önal, Göçün altın sokakları (t24.com.tr))
Özden, (Murat Özden, TÜRKİYE’NİN BİRİNCİ YÜZYILI SONA ERERKEN ÇERKESLER (ozgurcerkes.com) murathabracu@hotmail.com 24/12/2022)
Özden, (Erdal Özden, http://www.ozgurcerkes.com/?Syf=26&Syz=744343&/S%C3%9CRG%C3%9CN-EDEB%C4%B0YATI)
Oylum, (Rıza Oylum, https://www.gazeteduvar.com.tr/turkiyede-sansur-politikalari-el-ayni-eldiven-farkli-makale-1559792 r_oylum@hotmail.com)
Özgen-Alkan, (Namık Alkan , Gazete Duvar, 13 Mayıs Cuma 2022 Saat: 07:05, https://www.gazeteduvar.com.tr/sosyolog-nese-ozgen-siginmacilik-multecilik-gocmenlik-artik-bir-rehinelik-statusudur-haber-1564366)
Onaran-Duvar-5.2.2024, (Nevzat Onaran-Duvar-5.2.2024, https://www.gazeteduvar.com.tr/takrir-i-sukun-reformlari-makale-1666969)
Onaran-Toprak reformu, (Nevzat Onaran-Toprak reformu, nevzatonaran@gmail.com, https://www.gazeteduvar.com.tr/1939da-kurt-sorunu-var-toprak-reformu-yapamayiz-talimati-makale-1653520, 14 Aralık Perşembe 2023 Saat: 00:02)
Onaran, (Nevzat Onaran, 25.10.2023, ‘Türkleştirme’siz ve ‘Dersim’siz yazılan, resmî Cumhuriyet’tir (gazeteduvar.com.tr))
Okumuş, (Ejder Okumuş, “Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde Diyarbakır”, e-Şar-kiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, VII, Nisan 2012, 14-51.)
Önder, (Ali Tayyar Önder, Türkiye’nin Etnik Yapısı, 25. Baskı, Fark Yayınları, Ankara 2007.
Parla, Canan, “Surları ve Türk Dönemi Dokusuyla Diyarbakır Kenti”, 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Bildiriler, Ankara 2012, 2465-2479.
Pıçak, Murat - Eroğlu, Osman, “Osmanlı Döneminde Diyarbakır’ın Sosyo-Ekonomik Yapısı”, DÜSBED, 20, Nisan 2018, 70-82.)
Qasımova, (Sevinç Qasımova, “XIX Yüzyılda Kuzey Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler: Tarihçilik Açısından Göçün Nedenleri, Sorunları ve Sonuçları”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, V (XIII) Aralık 2017, 589-624)
(Osmanli Dönemi̇ Suri̇ye Vi̇layeti̇’nde Göçmen ve Yerli̇ Ahali̇ Münasebetleri̇ Bağlaminda Çerkes-Dürzî İhti̇lafi (1880 1900))
Oran, (Baskın Oran, https://artigercek.com/makale/1915e-ne-isim-vermeliyiz-301179)
Orsam, (Rapor No: 134, Kasım 2012, IRAK ÇERKESLERİ (ÇEÇENLER, DAĞISTANLILAR, ADİGELER), Analiz_134_tr.pdf (orsam.org.tr))
Onat, (Şefik Onat, https://t24.com.tr/yazarlar/sefik-onat/cumhuriyet-in-yeni-baskenti-ankara-ve-yabanci-buyukelcilikler-vi-bu-ne-karisiklik,37016)
ORAL, (Mustafa ORAL, SULTAN II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİNDE BİR “ÇERKES TARİHİ” YAZILMASI GİRİŞİMİ, mustafa oral 2.pdf (deu.edu.tr))
Oral, (Mustafa Oral, “Sultan II. Abdülhamit Döneminde Bir ‘Çerkes Tarihi’ Yazılması
Girişimi”, ÇTTAD, C: VII, Sayı: 16-17, Bahar-Güz 2008, ss.71-88.)
Öztürk/Toprak, (Ahmet ÖZTÜRK Serap TOPRAK, KAFKASYA’DAN MUŞ YÖRESİNE GÖÇLER VE GÖÇMENLERİN İSKÂNI (1856-1905) THE MIGRATIONS FROM CAUCASIA TO MUŞ REGION AND IMMIGRANTS SETTLEMENT (1865-1905), 622491 (dergipark.org.tr))
Öztaş, (Özkan Öztaş, 7.9.2023, Deyrizor'da bir Kürt-Arap savaşı mı yaşanıyor? (sol.org.tr))
POLAT-İhtilaf, (Habibe POLAT, OSMANLI DÖNEMİ SURİYE VİLAYETİ’NDE GÖÇMEN VE YERLİ AHALİ MÜNASEBETLERİ BAĞLAMINDA ÇERKES-DÜRZÎ İHTİLAFI (1880-1900), Microsoft Word - 5_Habibe_Polat (acarindex.com))
POLAT, (Habibe POLAT, OSMANLI DEVLETİ'NİN HALEP VE CİVARINA ÇERKESLERİ İSKANI (1856 - 1914), T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, DOKTORA TEZİ)
Pul,(Ayşe Pul, (PDF) TOMARZA’YA GELEN ÇEÇEN MUHACİRLERİNİN İSKÂNI HAKKINDA BAZI GÖZLEMLER (acarindex.com))
Pustu, (Yunus Pustu, Y. (2020). Osmanlı Döneminde Ankara’ya Muhacir İskânı (1856-1918). ANKARAD, 1(2). 1741052 (dergipark.org.tr))
Papşu-Yücel, (Yazı: Murat Papşu/Fotoğraflar: Kerem Yücel, KAFKAS GÖÇÜ, SÜRGÜN VE İSKÂN, 23 Eylül 2013)
Paneş, (Askerbiy Paneş, Çev. Murat Topçu Papşu, İMAM ŞAMİL'İN ÇERKESYA NAİBİ MUHAMMED EMİN’İN KUZEYBATI KAFKASYA’DAKİ FAALİYETLERİ (1848-1859))
Rus Arşiv Belgeleri, No 29 (dergipark.org.tr) (Çerkes Önderlerinin Avrupa’daki Diplomatik Girişimleri ve Türkiye’nin Dağlıları Rusya’ya Karşı Kutsal Savaşa Kışkırtması, 17 Ocak 1863, Türkiye’deki Rus Elçiliği’nin Askeri Danışmanı Albay Frankini’nin Savaş Bakanına Raporu)
Saydam, (Abdullah SAYDAM, SOYKIRIMDAN KAÇIŞ: CEBEL-İ ELSİNEDEN MEMÂLİK-İ MAHRÛSAYA, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Satış, (İhsan Satış, KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA KAFKASYA’DAN ANADOLU’YA GÖÇLER VE ŞANLIURFA YÖRESİNE İSKÂNLAR SKÂNLAR Migrations from Caucasia to Anatolia, and Settlements to the ts to the Vicinity of Vicinity of Vicinity of Şanlıurfa After the Crimean War Crimean War Crimean War İhsan SATIŞ∗, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/406709)
Sevinç-(Murat Sevinç, https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2020/03/19/insanin-ciplak-hali-gocmenlik/)
Sevinç, (MURAT SEVİNÇ, 24.10.2023, Batı ‘devletleri’ ile Batı ‘uygarlığı’nı aynı kefeye koymamakta yarar var - Diken)
Sevinç (Murat Sevinç, Voleybolcu kadınların başarısına sevinene yönelik ‘politik’ öfke - Diken)
Saydam-İşgal, (Abdullah SAYDAM, RUSYA’ NİN KAFKASYA' YI İŞGALİ, 188221 (dergipark.org.tr))
Saydam-Tehcir, (Abdullah SAYDAM, SOYKIRIMDAN KAÇIŞ: CEBEL-İ ELSİNEDEN MEMÂLİK-İ MAHRÛSAYA, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Saydam, (Abdullah Saydam, “Soykırımdan Kaçış: Cebel-i Elsineden Memâlik-i Mahrûsaya”,
1864 Kafkas Tehciri: Kafkaslarda Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Edi.
Mehmet Hacısalihoğlu, Balkar & Ircıca, İstanbul 2014, ss.71-115.)
Sait Yılmaz, (Prof.Dr. Sait Yılmaz, Kuzey Kafkasya’nın Çalınmış Savaşları, https://www.academia.edu/34819403/Kuzey_Kafkasyan%C4%B1n_%C3%A7al%C4%B1nm%C4%B1%C5%9F_sava%C5%9Flar%C4%B1_?email_work_card=view-paper)
Solak, (İbrahim Solak, “XVI. Yüzyılda Göksun (1527-1563)”, Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, S.16, ss. 91.102, 2006, s.100; Tarakçı, Görüşme, 07.25.2018;)
Sotnıchenko, (Çerkesler, geçmişten geleceğe kimlik, kültür ve siyaset, Uluslararası Sempozyum Bildiriler Kitabı, Editörler: Sevda Alankuş, Esra Oktay Arı, 2014, Kafdav Yayınları, Ankara, içinde, Irina A. Sotnıchenko, Türkiye’deki Kuzey Kafkasyalı Göçmenler: Dün, Bugün ve Yarın.)
Samaşki, (https://casebook.icrc.org/case-study/russian-federation-chechnya-operation-samashki ve
https://www.ajanskafkas.com/kafkasya/cecenya/samaski-katliami/)
Saadet, (Mustafa Saadet, http://www.ozgurcerkes.com/?Syf=22&Mkl=1263782&pt=Mustafa%20Saadet&UKRAYNA-VE-%C3%87ERKES-SOYKIRIMI)
Solakoğlu, (Engin Solakoğlu, Hollywood'dan Gazze'ye 'medeniyet' dersleri 101 (sol.org.tr))
Şen, (Ömer Şen, “Osmanlı Devleti’nde Kafkas Göçmenleri Sorunu (1834–1870)”)
Şimşir, (Bilal N. Şimşir, Rumeli’den Türk Göçleri, 3 cilt, Ankara 1989)
T24-(https://www.gazeteduvar.com.tr/gocmen-dayanisma-agi-suriyeliler-tepkilerden-cekindikleri-icin-yardim-talebinde-bile-bulunmadi-haber-1503694, 05 Kasım Perşembe 2020 Saat: 20:57)
Tosun, (Murat Dursun Tosun, Çeçenzâde Hacı Hasan Paşa)
Tekin, (Nursinem Tekin, “Çeçenlerin Kırım Savaşı Sonrası Sivas Vilayetine Göç ve İskânları”, Journal of Migration and Settlement Studies, C. 1, S. 1, Haziran 2023, s. 1-27. jomiss-3813-manuscript-090943.pdf)
Tavkul, (Ufuk Tavkul, SURİYE'DE KAFKASYALILAR)
(1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün
Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
(Turgut, Kuzey Kafkasya Halklarının Büyük Sürgünü (21 Mayıs 1864))
Taştekin-Nostalji, (Çerkesler: Nostalji ve sert gerçeklik arasında (gazeteduvar.com.tr), 24 Mayıs Çarşamba 2023 Saat: 00:02)
Taştekin, (Fehim Taştekin, https://www.gazeteduvar.com.tr/tum-celiskileriyle-direnis-ekseni-1-golge-savaslarindan-cephelesmeye-makale-1712149)
Taştekin-Duvar-19.2.2024, (Fehim Taştekin-Duvar-19.2.2024, https://www.gazeteduvar.com.tr/sahi-simdi-putin-derinden-bir-ohhh-mu-cekti-makale-1670535)
Taştekin, (Fehim Taştekin,
19 Aralık Pazartesi 2022 Saat: 00:00, https://www.gazeteduvar.com.tr/ukrayna-icin-kafkasyayi-atese-atmak-makale-1594411)
Taştekin-Ukrayna, (Fehim Taştekin, https://www.gazeteduvar.com.tr/ukrayna-icin-kafkasyayi-atese-atmak-makale-1594411)
Taştekin, (Fehim Taştekinftastekin@gazeteduvar.com.tr- 20 Mayıs Cuma 2022 Saat: 00:02)
Taştekin, (Fehim Taştekin Taştekin@gazeteduvar.com.tr)
Temizkan, (Abdullah TEMİZKAN, 18. VE 19. YÜZYILDA RUSYA’NIN KUZEY KAFKASYA’YI KOLONİLEŞTİRMESİNDE KOZAKLARIN İŞLEVİ, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Taş, (Doç. Dr. Kenan Ziya Taş, I. KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU / 6-8 MAYIS 2004 KAHRAMANMARAŞ KAFKASYA'DAN MARAŞ VE CİVARINA GÖÇLER , 2005_TASKZ.pdf (isamveri.org))
Topçu (Papşu), (Murat Topçu (Papşu), Suriye Çerkesleri - ORSAM Raporu, 2012, Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi, Rapor No: 130)
Topçu-Nüfus, (Murat TOPÇU, ANADOLU’DA KAFKAS GÖÇMENLERİNİN ETNİK YAPISI, YERLEŞİMİ VE NÜFUSU, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Taşbaş,(Erdal Taşbaş, Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, DİYARBAKIR’DA ÇEÇEN MUHACİRLER VE SEBEP OLDUKLARI ASAYİŞ OLAYLARI, Diyarbakir_da_Cecen_Muhacirler_ve_Sebep.pdf)
Taşbaş-Antalya, (Erdal TAŞBAŞ, 19. YÜZYIL SONLARINDA ANTALYA’DA GÖÇMEN İSKÂNI (1864-1900), 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör,Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
TAŞBAŞ, (Erda Taşbaşl, Halifenin Gölgesine Sığınanlar/Göçler ve Muhacirin-i İslamiye Komisyonu, Berikan Yayınevi, Ankara 2017.)
Tutar Serter, (Dr. Öğr. Gör. Yelda TUTAR SERTER, https://docs.google.com/document/d/1n14l_FXJ1R_A2O_S8XSSOxDdjevAMKW-uqp4wA5Ir2M/edit#)
Tunçbilek-Dündar, (Yusuf Tunçbilek, Fuat Dündar ile Kafkasya’dan Osmanlı’ya göçler üzerine söyleşi, 11 Ocak 2022, 22:07, https://www.ajanskafkas.com/soylesi/fuat-dundar-ile-kafkasyadan-osmanliya-gocler-uzerine-soylesi)
Tunçbilek-Bolat, (Yusuf Tunçbilek, Mehmet Ali Bolat ile Türkiye’nin Kafkasya politikası üzerine söyleşi, 8 Kasım 2021, 18:14, https://www.ajanskafkas.com/soylesi/mehmet-ali-bolat-ile-turkiyenin-kafkasya-politikasi-uzerine-soylesi/)
Tulgar-(Ahmet Tulgarahtulgar@gmail.com 25 Eylül Pazar 2022 Aynalı Pasaj... Kitaplarla yaşamak serüvendir (gazeteduvar.com.tr))
TDK-(https://sozluk.gov.tr/ )
Tepekaya, (Muzaffer TEPEKAYA, 19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA KIRIM VE KAFKASYA’DAN GÖÇ HAREKETLERİ VE SARUHAN (MANİSA) SANCAĞI’NA GÖÇLER)
Urhan (Vahit Cemil Urhan, http://www.ozgurcerkes.com/?Syf=26&Syz=770259&/Kosova%E2%80%99ya-Yap%C4%B1lan-%C3%87erkes-G%C3%B6%C3%A7%C3%BC-ve-%C4%B0sk%C3%A2n%C4%B1-(1864-1865))
Üster, (Celal Üster | Yeryüzü kitaplığı, celal@celaluster.com.tr, 12 Ağustos 2023, https://t24.com.tr/yazarlar/celal-uster/kitap-yakan-insanligi-yakar,41002)
https://t24.com.tr/yazarlar/sukru-hatun/mahmut-abi-ve-hayatimiz-karsilasmalar-dusunceler,39320
UZUN GECELER ÜZERİNE – Ankara Çeçen Kafkas Kültür Ve Dayanışma Derneği (ankaracecen.org)
Van’da iki asker, (Van'da iki asker, mülteci kadına cinsel saldırı iddiasıyla tutuklandı (gazeteduvar.com.tr))
Yılmaz-(Mehmet Y. Yılmaz, 30 Ekim 2019, https://t24.com.tr/yazarlar/mehmet-y-yilmaz/bati-nin-yeni-yahudileri-artik-turkler,24307)
Yılmaz-Barozzi, (Özgür Yılmaz, (20) 1864 Kafkas Göçü Hakkında Bir Rapor | Ozgur YILMAZ - Academia.edu)
Yılmaz, (Özgür YILMAZ, 1864 KAFKAS GÖÇÜ’NDE TRABZON, 1864 KAFKAS TEHCİRİ Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün, Editör, Mehmet Hacısalihoğlu, Yıldız T. Ü., 2014)
Yılmaz, (Prof.Dr. Sait Yılmaz, Kuzey Kafkasya’nın Çalınmış Savaşları, https://www.academia.edu/34819403/Kuzey_Kafkasyan%C4%B1n_%C3%A7al%C4%B1nm%C4%B1%C5%9F_sava%C5%9Flar%C4%B1_?email_work_card=view-paper)
Yüksel, (Doç. Dr. Ahmet YÜKSEL, Göçmenlikten Vatandaşlığa, Muayetten Mükelleyete: Kafkas Göçmenlerin Sivas Vilayetinde İskânları)
Yüksel, (Doç . Dr . Hasan YÜKSEL , KAFKAS GÖÇMEN VAKIFLARI, file:///C:/Users/HP/Downloads/Kafkas Göçmen Vakıfları.pdf)
Yılmaz-Sümeyra, (Sümeyra YILMAZ, Kafkasya’dan Maraş Sancağına Yapılan Göçler (1859-1920), Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kars 2017)
YILMAZ-Mehmet, (Mehmet Yılmaz, “XIX. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nin Muhaciri İskân Politikası”, Osmanlı IV, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, ss.587-602.)
Yıldırım, (Zeynep Yıldırım, https://t24.com.tr/yazarlar/zeynep-yildirim/cagimizin-gocmen-hastaligi-ulysses-sendromu,37270)
Yılmaz, (Mehmet Yılmaz, https://t24.com.tr/yazarlar/mehmet-y-yilmaz/ciddiye-alinmiyor-maalesef,41913)
Yalın, (İrfan Yalın, 10 Eylül 2023, Gazete koleksiyonlarında eylül ayı gündemleri (t24.com.tr))
Yıldırım, (Zeynep Yıldırım, https://t24.com.tr/yazarlar/zeynep-yildirim/cagimizin-gocmen-hastaligi-ulysses-sendromu,37270)
***
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder