BİR KÖY ENSTİTÜLÜNÜN ÖĞRENCİLİK VE MESLEK ANILARI
S. MESUT ŞAHBAZ, Yayına Hazırlayan: Saim Açıkgöz, 1. Baskı, Mart 2016, Öğretmenler Dünyası Yayınları, Ankara
Konusu, kitabın adında belirtilmiş.
Yazarı, anılarını tamamlayamadan ölmüş, yayına hazırlama işini baldızının oğlu üstlenmiş, çocukları da ilgilenmemiş...
Sonuçta ortaya bu kitap çıkmış.
Sanki, el elin eşeğini türkü söyleyerek arar, olmuş!
Mükerrerlikler, cümle bozuklukları, kitabın bir bölümünün ters olması...
***
Bunların dışında, 1930'lu yılların sonlarından 50'li yılların ortalarına kadar olan dönemdeki Türk toplumuna dair bazı sevimli tanıklıklar var.
O kadar!
***
Kitaptan birkaç not:
-"Panlı köyü büyük Çerkez köyüdür. Uzunyayla'da Çerkez çoktur. Evlerinde kalınır, yemekleri yenir. Avşarlar da vardır. Araplı köyü Avşar'dır. Sert, mert ve dayanıklıdırlar. Kafkas göçmenleri ise çok yavaş, sakin insanlardır" 95
-"1946 yılında milletvekili seçimleri yapıldı. CHP kıl payı iktidarı kazandı. Pazarören bucağı jandarma karakolunda bazı kişiler dövülürken bağırışları geceleyin duyulurdu. Bunların oy sorunundan dövüldüğü söylendi.../ Hasan-Ali Yücel ve İsmail Hakkı Tonguç görevden ayrıldılar. Yeni görevliler eksik-aksak yanları düzeltecekleri yerde Köy Enstitülerinin yıkımına geçtiler" 119
-"İlköğretim seferberliği 1928'lerde Atatürk tarafından başlatılmıştır. 1934'lerde eğitmen kurslarının açılmasına başlanmıştır. 1937'de Köy Enstitüsü deneme okulları Kızılçullu ve Çifteler'de açılmıştı. 17.04.1940'da Köy Enstitüleri Kanunu çıktı" 121
-"Müdürümüz M. Emin Soysal.../ - Omzunda heybesi, Elbistan köy kıyafetiyle işte bakın kardeşimdir, dedi./.../... Soysal 1946 yılında CHP'den Maraş milletvekili oldu.../.../... Soysal da... Tonguç'u lekeleyen dava açtılar.../.../ Çalışmalarından takdir bekleyen... Soysal tekdir görüp mağdur olunca hınç alma yoluna gitti... Köy Enstitüleri aleyhinde konuşmalar yapıyor... Önce Yüksek Köy Enstitüsü 1947'de kapatıldı. Köy Enstitülerinin programları eskiye dönüştürüldü... yazık oldu" 123-126
-"Osmanlı'nın son döneminde ilkokullar altı yılmış. Ders olarak Fransızca ve Cebir okutulurmuş" 127
-"Zamanın Milli Eğitim Bakanı Reşat Şemsettin Sirer, enstitüleri 'komünizm tehlikesi'nden(!) kurtarmaya çalışıyordu. Köy Enstitülerinin öğrenci ve yöneticilerini başka görevlere aldı. Hatta eski Köy Enstitüsü mezunları, Köy Enstitüleri'ne sokulmak istenmedi" 166
-"Kırkağaç'ta.../ * Türkbirliği İlkokulu binası Ermeni Kilisesi'ne ait bir binaymış.../ * Cumhuriyet İlkokulu binası da bir Rum evinden dönüşmüş./ * 12 Eylül İlkokulu binası, altı bodrumlu, dört derslik olarak Osmanlı devrinde yapılmış" 172
-"Vakıftan amaç vergi vermekten kurtulmaktır./.../ Kırkağaç'ın, 1452-1460'lı yıllarda kurulmaya başladığı sanılmaktadır./ Rumlar, Kırağaç'ın ova kesiminde, Ermeniler ise dağa yaslanan kesiminde yaşamıştır. Rum Kilisesi'nin silindirik bir çatısı vardı. Ermeni Kilisesi ise Türkbirliği okulu yanında imiş. Kurtuluş Savaşı'nın sonunda Türk askerleri geldiklerinde kiliseyi yıkmışlar. Kilise'nin papaz ve okul yeri, uzun süre Türkbirliği İlkokulu olarak kullanıldı" 180, 181
-"Uzunyayla: İç Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Kızılırmak kesiminde yüksek düzlük" 243
***
Adına rağmen, Köy Enstitüleri anlatımı ve vurgusu fazla sayılmaz; daha çok, görev anıları.
13.4.2017-Ankara
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder